NRC/NCE docenten zetten de puntjes op de ‘i’ tijdens didactische training van Gilbert Bookelman

Even voorstellen

Gilbert Bookelman, professioneel coach en trainer, zit al 25 jaar in het vak en heeft veel kennis en kunde in huis. Zijn achtergrond in de psychologie komt goed van pas bij het trainen en coachen van volwassenen. Aan het begin van zijn werkzame leven heeft hij ook veel ervaring opgedaan en opleidingen gevolgd in onderwijskunde. De volgende stap voor Gilbert werd het trainen van trainers. Met zo’n loopbaan en zijn enthousiasme voor het vak is Gilbert Bookelman dé man om het niveau van onderwijzen van onze NRC/NCE docenten naar een hoger niveau te tillen en dat doet hij ondertussen al ruim 6 jaar.

Gilbert

Passie als kans en valkuil

Onze docenten zijn oorspronkelijk allemaal gepassioneerde vakspecialisten. De liefde voor het vak druipt er vanaf. Het is haast onmogelijk om een les te volgen en niet enthousiast te worden over het onderwerp dat zij behandelen. Dat geldt ook voor Gilbert. Hij zegt: “Het maakt het voor mij heel leuk om hen les te geven, want elke keer leer ik weer iets over houtsoorten, over steensoorten of over het herstel van monumenten. Passie is een middel om contact met de ander te maken. Die liefde voor het vak is altijd aanstekelijk”. Het kan enthousiasmeren, maar het kan ook een valkuil zijn. “De valkuil is dat gepassioneerde vakspecialisten alle informatie tegelijkertijd willen geven om het volledig te begrijpen beeld over te dragen. Bij educatie gaat het erom dat je eerst een klein deel kan begrijpen en toepassen en vervolgens komt de rest. Ik leer ze dan altijd: wat jij ze niet vertelt, dat missen ze niet. Als alles wat wel wordt verteld ook wordt begrepen en de cursisten hebben het gevoel dat ze dat kunnen toepassen, dan geeft dat een gevoel van vaardigheid, capabel zijn. Als je alle informatie tegelijkertijd vertelt, dan gaan ze zich juist incapabel voelen. In het ergste geval heeft dat juist een averechts effect, demotivatie. Het is belangrijk om de kennis stapsgewijs op te bouwen.”

Oefening baart kunst

Gedragsverandering, het veranderen van de manier van lesgeven, is mogelijk. Hoe vaker je het doet, hoe makkelijker het gaat. Ook in de wereld van het lesgeven, moet je meters maken. “Je hebt herhaling nodig en reflectie op de les die je hebt gegeven”, zegt Gilbert. Het begrijpen van de theorie is stap 1, maar daar moet je vervolgens mee aan de slag. Het is dan ook niet gek dat de docenten, die vaker voor de klas staan, de vaardigheden sneller onder de knie hebben dan de docenten die één keer per jaar een cursus geven. “Aan de intentie en de wil om te leren, ontbreekt het nooit bij NRC/NCE docenten”, zegt Gilbert. “Ik heb docenten in de les die al vele jaren lesgeven, die zijn al een stuk vaardiger, maar ik heb ook mensen, die voor het eerst een les gaan geven. Voor die laatste groep probeer ik het zo praktisch mogelijk te maken, ik demonstreer het ook heel vaak en dan zijn docenten daar onderdeel van. Leren door te doen, door het te ervaren. Ik krijg ook vaak terug dat ze leren door naar de anderen te kijken. De meer ervaren mensen hebben minder praktische tips nodig, maar daar speelt de vraag: hoe bouw ik een oefening op? Tijdens de training sleutelen zij aan hun eigen les, de specifieke dingen waar zij tegenaan lopen en hoe ze de stof kunnen vertalen naar verwerkingsopdrachten.”

Natuurtalenten, bestaan ze?

Bij sommige mensen die voor een groep gaan staan, ziet het er heel natuurlijk uit. Het lijkt wel of zij onbewust al kennis hebben van didactiek en educatie methoden. “Je hebt mensen die gespannen en mensen die wat meer ontspannen voor een groep staan. Als je als docent gemakkelijk voor een groep staat, dan voel je je als deelnemer ook op je gemak. Deze docenten stellen van nature al een vraag aan de groep zonder in de gaten te hebben dat het een didactische techniek is. Als je als deelnemer ziet dat de docent het best spannend vindt, dan heeft dat zijn weerslag op de groep. Zij proberen de regie helemaal naar zich toe te trekken om de controle niet kwijt te raken en dan vindt er nauwelijks interactie plaats. Daar zit het verschil in, maar ik zie nooit iemand spontaan educatie methodieken toepassen”, zegt Gilbert.

Tips en tricks

Een vuistregel binnen didactiek is: mensen onthouden meer van het geleerde als ze het doen en toepassen. Ook is het bij de voorbereiding van een les van belang dat er aandacht wordt besteed aan het doel, de doelgroep en de randvoorwaarden (DDR). “Heel veel mensen kiezen zonder dat ze het doorhebben voor de lesvorm presentatie, maar dat sluit niet altijd aan bij het doel of de doelgroep”, zegt Gilbert. Daarnaast geeft hij nog drie praktische tips, die je direct kan toepassen om meer verbinding te maken met de groep en iedereen zich onderdeel te laten voelen van de les:

• Zorg voor interactie. 
• Doe een check-in bij de groep (geef aan het begin van de les iedereen kort het woord).  
• Maak oogcontact.  

De didactische les heeft afgelopen dinsdag 16 april plaatsgevonden en was weer een succes. Wil jij onze docenten graag live in actie zien? Kijk dan even op de website voor alle NRC-cursussen en NCE-opleidingen en schrijf je in voor de cursus of opleiding, die jou interessant lijkt.