Opleiding Restauratie Voegen: monumenten met meer liefde en kennis bekijken

11-10-2023 | Martin Kattekamp, uitvoerend teamleider bij Van Milt Restaurateurs BV, volgde samen met zijn collega Michael Bekink de eerste editie van de opleiding Restauratie Voegen. Begin november a.s. willen we weer met de opleiding starten (er zijn nog enkele plekken). Waarom zou je deze opleiding moeten willen volgen? “Ik kijk met nog meer liefde naar een monument én met meer kennis. Veel voegers leren het vak in de praktijk, dan ontbreekt vaak een stuk theorie. De opleiding geeft je een breder beeld van je vak.”

Hoe ben je in de restauratie terecht gekomen, Martin?

“Nadat ik geheel onverwacht toch geslaagd was voor mijn mavo-examen, wist ik niet wat ik wilde gaan doen. Ik ben toen gaan voegen bij het bedrijf waar ik als vakantiekracht werkte. Dat beviel prima; ik heb een aantal jaren bij verschillende bedrijven als voeger gewerkt en heb alles op de steiger geleerd. Daarna ben ik met een maatje een eigen bedrijf gestart. Twaalf jaar heb ik mijn eigen bedrijf gerund, mijn broer kwam bij me werken als voeger. Toen mijn compagnon uit de zaak stapte en mijn broer wilde stoppen met voegen, heb ik de zaak opgedoekt en ben bij Van Milt beland. Daar ben ik 9 jaar geleden begonnen als voeger, maar ik wist dat er kans was op verdere ontplooiing. Ik had al bewezen dat ik meer in mijn mars had. De kans kwam met de restauratie van Kasteel Muiderslot, dat was mijn eerste project als teamleider.”

Waarom ben je de opleiding Restauratie Voegen gaan volgen?

“Ik heb al mijn vaardigheden geleerd op de steiger. Opleidingen waren er niet. Mijn leermeesters hadden het vak ook in de praktijk geleerd van hun voorgangers. De theorie ontbrak, dat voelde ik wel aan. Ik heb veel gewerkt in de nieuwbouw en renovatie. Toen ik bij Van Milt ging werken, had ik al interesse in monumenten. Bij Van Milt heb ik mijn kennis van monumenten kunnen verdiepen. Dat kwam vooral door de contacten met constructeurs en architecten rond de monumenten waar ik aan werkte. Ik heb ook veel geleerd van de medewerkers van Monumenten & Archeologie in Amsterdam, daar zit een vracht kennis. Alle informatie zoog ik op als een spons. Toen ik hoorde van de opleiding Restauratie Voegen bij het NCE ben ik in gesprek gegaan met onze directeur over de volgende stap in mijn werk en heb ik de mogelijkheid gekregen mezelf verder te ontwikkelen.”

Zou je de opleiding aanbevelen aan voegers, die verder willen in de restauratie?

“Om de opleiding met succes te volbrengen, moet de interesse en de nieuwsgierigheid echt uit jezelf komen. Als je de interesse eenmaal hebt, is het werk in de restauratie eindeloos interessant. Ieder monument is weer anders en van ieder restauratieproject leer je. Bij metsel- en voegwerk kom je altijd voor verrassingen te staan. Als je gaat breken in een monument, zie je pas echt wat er aan de hand is. Dat krijg je bij een opname niet geheel inzichtelijk.”

Heb je een voorbeeld van een interessante voegopdracht?

“Op de foto’s zie je een metselwerkreliëf in de gevel van Spaarndam 2 in Amsterdam. Dat is vlakbij het befaamde Schip. Beide monumenten zijn ontworpen door Michel de Klerk. De bakstenen zijn door de firma Zilverschoon speciaal gemaakt voor de restauratie (in 2020, red.). We hebben vanuit Van Milt zelf de originele metsel- en voegmortel onderzocht. Van de voegmortel was in een paar relatief beschermde hoekjes nog wat materiaal te vinden. Laboratoriumonderzoek heeft uitgewezen wat de bestanddelen van de mortels waren. De gelige kleur van de mortel komt van het zand, dat gebruikt is. Dat is heel speciaal zand dat we na een zoektocht in België hebben gevonden. In dit Zavel zand zit lutum, het kleinste kleiachtige materiaal, waardoor de mortel een hele goede hechting heeft en stevig is van structuur. Dat is nodig voor het voegen van het reliëf. Het omliggende voegwerk is gedaan met een klopvoeg, maar het reliëf zelf wilden we strakker voegen om de vormen er mooi uit te laten springen. Het reliëf is daarom gevoegd met een doorgestreken voeg, die 1 à 2 strepen terug ligt. Bij deze restauratie hebben we ons gebaseerd op schetsen uit de bouwtijd en op historisch fotomateriaal. Daarnaast hebben we goed gekeken naar het metsel- en voegwerk van Het Schip. Dat is interessant vergelijkingsmateriaal, omdat het door dezelfde architect is ontworpen. Al met al was dit een heel mooi en boeiend project.”

Interesse?

De opleiding Restauratie Voegen start begin november a.s. en wel op een bijzondere locatie, te weten Landgoed Vollenhove in De Bilt. De studenten gaan hun praktijkoefeningen uitvoeren op een te restaureren tuinmuur. Meld je snel aan!

Er zijn diverse mogelijkheden om een tegemoetkoming in de studiekosten aan te vragen:

  • Voegers, die vallen onder de CAO Hellend Dak, kunnen een opleidingssubsidie aanvragen bij het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Hellende Daken.
  • Zzp-ers en bedrijven met maximaal 3 fte in de uitvoerende functies kunnen een tegemoetkoming in de kosten krijgen uit het Ambachtenstipendium Restauratie, dat het NCE namens het Prins Bernard Cultuurfonds beheert.

Voor meer informatie over de opleiding, het inschrijfformulier en de subsidiemogelijkheden: Opleiding Restauratie Voegen.