“Opleiden belangrijkste factor voor restauratiekwaliteit”

Jan is namelijk op vele vlakken actief bezig met dit thema. Voor de Vakgroep Restauratie onderzoekt hij de mogelijkheden om restauratiekwaliteit te verbeteren, waarvoor het restauratieonderwijs een belangrijke schakel is. Hij geeft bij de opleiding Bouwkunde van het ROC Scalda zelf een gastles over het speelveld van de monumentenzorg, met speciale aandacht voor de vergunningverlening bij restauratie. En Jan bemoeit zich actief met de certificering van bedrijven. De provincie Zeeland wil het werken met een erkend restauratie bouwbedrijf verplicht stellen bij subsidieverlening mits er in Zeeland te kiezen is uit minimaal drie ERB-aannemers. Dat heeft Jan als een uitdaging opgevat en zodoende is hij in gesprek gegaan met Bouwbedrijf Boogert en Bouwbedrijf Van de Linde hoe zij dit traject kunnen doorlopen. Inmiddels is Bouwbedrijf Boogert gecertificeerd. 

Zeeuwse samenwerking goed gelukt

Voor Jan is het glashelder hoe je restauratiekwaliteit borgt: “Het is een combinatie van factoren, maar allereerst heb je een opleiding nodig. In een kleine provincie als Zeeland is het zoeken hoe je zaken voor elkaar krijgt. Joop (Jansen) en Agnes (van Alphen) zijn twee keer naar Zeeland gekomen om uit te leggen hoe de nieuwe opleiding Specialist Restauratie Timmeren/Metselen (SRT/M) in elkaar steekt en hoe die georganiseerd zou kunnen worden. Als het dan lukt om partijen bij elkaar te brengen die samen besluiten de opleiding SRT/M naar Zeeland te halen, is dat echt een kick. De provincie Zeeland maakte de opleiding mede mogelijk met een subsidie voor de organisatiekosten. Dat is een geweldige steun geweest. En het helpt dat provincie Zeeland bij de subsidieverlening eist dat het werk wordt uitgevoerd door ERB. Dan hebben de bedrijven echt baat bij de erkenning (waarvoor goed opgeleide medewerkers een voorwaarde zijn) en de monumenten hebben baat bij de push die de restauratiekwaliteit daardoor krijgt.” 

NCE voorstel voor opleidingsfonds gouden kans voor OCW

“Het onderwijs voor restauratievaklieden is een knelpunt, dat absoluut moet worden opgelost”, zegt Jan, “opleiden is de allerbelangrijkste factor in het borgen van restauratiekwaliteit. Door onderwijs bereikbaar te maken, werk je aan een structurele oplossing voor behoud van vakmanschap. Dat moet niet afhankelijk zijn van de politiek. Onderwijs is noodzakelijk als je het restauratievakmanschap wilt redden. Jaarlijks moeten er landelijk 100 tot 150 mensen worden opgeleid om voldoende vaklieden te hebben voor de restauratiebranche. Dat zijn er te weinig om op ieder ROC restauratieonderwijs te geven. Dat is allang bekend. Met het NCE hebben we een centrale organisatie, die in iedere regio eens in de drie tot vier jaar een vakopleiding kan organiseren. Dat is bij hen in goede handen. Het is belangrijk dat het restauratieonderwijs ook betaalbaar is door een financiële bijdrage in de opleidingskosten voor de deelnemers. Het NCE heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) een voorstel gedaan voor een opleidingsfonds. Dit structurele aanbod is dé manier om vakmanschap in Nederland te behouden. Ik hoop dat OCW dat ziet. Op de hele onderwijsbegroting is het opleidingsfonds dat het NCE wil opzetten, een druppel terwijl het voor de branche een voorwaarde is voor het voortbestaan van vakmanschap. Met een kleine inspanning kan OCW zorgen voor een structurele voorziening. Dan kun je de noodzakelijke instroom van jongeren in de restauratiebedrijven goed vormgeven. Ik durf te stellen dat dit een noodzakelijke stap is. Zonder opleidingsfonds is kwaliteit in de restauratie in de toekomst niet mogelijk.” 

Foto’s: Jan van de Voorde was van de partij bij de excursie van de deelnemers van de opleiding Specialist Restauratie Timmeren/Metselen in Goes naar o.a. het Blauwe Bolwerk in Zierikzee. De gehele natuurstenen bekleding is verwijderd om het onderliggende metselwerk te herstellen. Van de stenen met schades is een deel hersteld en een deel vervangen. De restauratie is uitgevoerd door Leenhouts’ Aannemingsbedrijf (foto’s Jan van Dalen).