Ambachtenstipendium Restauratie stopt per juni 2025: een terugblik op een succesvolle subsidie

Een veelgevraagd steuntje in de rug

In het studiejaar 2023-2024 stelde het Cultuurfonds €50.000,- beschikbaar voor het Ambachtenstipendium. Zzp’ers en kleine bedrijven (maximaal 3 fte) mochten aanspraak maken op deze subsidie, omdat voor hen de opleidingskosten, in verhouding tot de omzet, fors zijn. Deelnemers aan NCE-opleidingen ontvingen een vaste bijdrage van €1.750,- (ongeacht welke opleiding). Deelnemers aan NCE-modules ontvingen 50% van de kosten van de betreffende module. Eind maart 2024 werd besloten dat het resterende Ambachtenstipendium van het schooljaar 2023-2024 gebruikt mocht worden voor het schooljaar dat daarop volgde, 2024-2025.

Het NCE verwachtte met het Ambachtenstipendium 20 tot 35 studenten tegemoet te kunnen komen in de studiekosten. Sinds de invoering is het Ambachtenstipendium 91 keer aangevraagd door vakspecialisten uit alle hoeken van het land. Dit laat zien hoe groot de leergierigheid en behoefte aan specialisatie binnen de erfgoedbranche is.

Zo ook bij zelfstandig meubelrestaurator Jeroen van Koolwijk, die de vier modules van Restauratie Roerend Erfgoed in één jaar volgde. In eerste instantie had hij zich alleen ingeschreven voor de module Basischemie voor restauratoren en stonden de overige drie op zijn to-do lijst. De subsidieregeling deed hem besluiten de andere drie modules direct erna te volgen. “Het is altijd goed als er stimulering voor kennisoverdracht plaatsvindt”, zegt Jeroen over de financiële bijdrage van het Cultuurfonds.

Jeroen van Koolwijk

Ook Dorine van der Starre maakte voor de modules gebruik van het Ambachtenstipendium. Dorine maakte een carrièreswitch van GZ-psycholoog naar glazenier en is nu mede-eigenaar van Glasatelier Bonder. In december 2023 schreef zij zich in voor de opleiding Restauratie Glazenier. Door de pittige toelatingseisen waren er op dat moment te weinig glazeniers om een editie van start te laten gaan. De tijd die ze moest wachten tot de opleiding kon starten, spendeerde ze aan de vier modules van Restauratie Roerend Erfgoed. “Op het moment dat duidelijk werd dat de opleiding Restauratie Glazenier niet startte, heeft opleidingscoördinator Esther Wieringa verteld over de studiemodules en de mogelijkheden van het Ambachtenstipendium. Als je het nu doet, dan kan het voor de helft van de prijs, werd er gezegd. En dat is mooi meegenomen. Wij zijn een klein bedrijf, we werken met zijn tweeën en ik kan me goed voorstellen dat het krijgen van zo’n korting voor meerdere kleine bedrijven of zzp’ers doorslaggevend kan zijn”. Inmiddels is Dorine bezig met de opleiding Restauratie Glazenier, die in april 2025 van start is gegaan.

Dorinne van der Starre

Behoud van vakmanschap én persoonlijke groei

Het stipendium had niet alleen impact op de professionele ontwikkeling van vakspecialisten, maar ook op persoonlijke keuzes in carrièrepaden van studenten. Een voorbeeld hiervan is Gerben Bitter, die op jongere leeftijd mbo- en hbo-bouwkunde studeerde en aan de slag ging bij een architectenbureau. Hij kwam erachter dat zijn hart bij monumenten lag en maakte als zelfstandige een carrièreswitch: “Ik was klaar met nieuwe gebouwen, ik wilde graag de andere kant op, een nieuwe uitdaging.” Met zijn eigen bedrijf werkt hij onder andere voor de gemeenten Amstelveen en Aalsmeer, waar hij zich bezighoudt met meerjarig onderhoud, renovatie en verduurzaming van monumenten. Gerben merkte dat hij gespecialiseerde vakkennis miste, die aansluit bij de praktijkwerkzaamheden. “Die kennis haal je niet uit een cursus, daar moet je echt een opleiding voor volgen.” Gerben was intrinsiek gemotiveerd om zijn kennis en kunde uit te breiden en koos voor de NCE-opleiding Professional Restauratie. Hij vindt kennisoverdracht, met name binnen de erfgoedsector, essentieel: “Er zijn veel oudere vakspecialisten met specialistische kennis en die kennis moet worden overgedragen op de nieuwe generatie. Die financiële stimulans vanuit het Cultuurfonds, om specialistische scholing toegankelijker te maken, speelt daarbij een belangrijke rol.”

Nieuwe subsidie: ontwikkelbijdrage

Met het beëindigen van het Ambachtenstipendium verdwijnt een waardevolle subsidie, die zelfstandigen en kleine bedrijven helpt in het bijscholen en specialiseren binnen de erfgoedsector. Maar er is goed nieuws: het Cultuurfonds heeft de ontwikkelbijdrage beschikbaar gesteld; een nieuwe subsidie, die onderdeel is van de aanvraagroute Individuele makers en collectieven. Meer informatie over deze subsidie lees je in dit artikel.