Zeeland, de monumentenprovincie van Nederland, onder de loep

Even voorstellen

Ruth Kas is geboren en getogen in Zeeland en kent de restauratie- en bouwsector van de provincie als geen ander. Ze werkt als opleidingsadviseur bij Bouwmensen Zuid West, een opleidingsbedrijf voor timmerlieden en metselaars in Zeeland en West-Brabant, en haar focus ligt op onderwijs voor volwassenen. “Ik ben eigenlijk meer een opleidingsmakelaar”, zegt Ruth met een lach. “Ik zeg altijd: Als er een vraag is met betrekking tot ontwikkeling of scholing, gooi hem maar bij mij over de schutting.” Alle (restauratie)bouwbedrijven uit de regio weten haar te vinden. Ruth kent de vraag en voorziet vervolgens in het cursorisch aanbod.

Ruth Kas

Wisselwerking

Ruth: “De (restauratie)bouwbedrijven weten ons te vinden voor het cursorisch aanbod. Denk hierbij aan veiligheidstrainingen, VCA, BHV en vaktrainingen. De aangesloten leerbedrijven proberen dat zo veel mogelijk bij ons te organiseren. Dit geldt ook voor theoretische en praktische trainingen gericht op erfgoed waarbij verdieping in het ambacht wordt gezocht.” Het werkt ook andersom. “Naast onze contacten met de (restauratie)bouwbedrijven in verband met het cursorisch aanbod worden onze leerlingen ook opgeleid door leermeesters bij deze partijen.”

De vraag naar onderwijs

Het onderwijsaanbod dat in Zeeland wordt aangeboden in combinatie met de door provincie Zeeland verstrekte subsidie, verschilt wel degelijk van de huidige onderwijsmogelijkheden. “In het verleden hebben wij wel eens een training knip- en snijvoegen of een training stutten en stempelen in de restauratie georganiseerd, maar dat is heel specifiek. Voor sommige trainingen is het niet haalbaar om het NCE hierheen te halen en dat heeft te maken met vergoedingen en kosten. De wens vanuit bedrijven om het wel via het NCE te organiseren is groot, omdat de kwaliteit geborgd is. Dit heeft te maken met de aanwezigheid van een vast opleidings- of cursusprogramma. Dat heeft een bepaalde waarde en zorgt voor erkenning. Ik adviseer ook voor het aanbod buiten de provincie, maar als blijkt dat een bedrijf of bedrijven meerdere studenten hebben voor een bepaalde training, dan proberen we iets te organiseren in Zeeland.”

Certificering

Ondanks het grote aantal monumenten zijn er slechts enkele ERM-gecertificeerde bouwbedrijven. “Het klopt dat er slechts een paar gecertificeerde bedrijven zijn en de gecertificeerde bedrijven zijn automatisch ook meer opleidingsgericht dan niet-gecertificeerde bedrijven. De niet-gecertificeerde bedrijven hebben zeker ook kennis van zaken en de juiste vakspecialisten in huis, want zij winnen ook aanbestedingen en halen opdrachten binnen voor restauratiewerk. Ervaring en kennis zijn zeker aanwezig, maar in sommige gevallen is het ‘gedoe rondom certificering’ een te hoge drempel. Zij zijn dan ook niet verplicht om jaarlijks een trainingsdag te organiseren of hun medewerkers bij te scholen. Deze bedrijven zijn iets lastiger te bereiken voor onderwijs. De situatie zal mogelijk veranderen als er meerdere bedrijven gecertificeerd zijn, want dan bestaat de kans dat de gemeentelijke en provinciale aanbestedingen een certificering vereisen. Door het geringe aantal gecertificeerde bedrijven is dat nu niet mogelijk. Wie weet zien de niet-gecertificeerde bedrijven na het volgen van de opleidingen ook de voordelen van certificering. Zoals het netwerk en het feit dat je ook buiten de provincie makkelijker aanbestedingen wint met een keurmerk. Bouwbedrijf Boogert is jong gecertificeerd en haalt extra werk binnen door het feit dat ze gecertificeerd zijn. Dat vormt een interessant vooruitzicht voor andere aannemers.”

De stand van zaken

Uit landelijk onderzoek blijkt dat het erfgoed van Zeeland er niet goed voor staat. Vanuit deze situatie is de subsidieregeling ontwikkeld en wordt een uniek onderwijsaanbod georganiseerd door het NCE, RIBO, ErfgoedAcademie en het NRC. Het aanbod richt zich niet alleen op uitvoerende bedrijven, maar ook op de beleidskant. Ruth vermoedt dat de staat van het erfgoed van Zeeland deels te maken heeft met beleid, maar ook met het feit dat vele monumentale panden in het bezit zijn van particulieren: ‘’Ik kan me voorstellen dat als er meer toezicht wordt gehouden op het feit dat deze panden ook daadwerkelijk worden gerestaureerd door gecertificeerde restauratieaannemers, dat dan ook de vraag naar opleidingen zou toenemen, aangezien dat een onderdeel is van certificering. Dat is een gevolg van beter handhaven en toezien op goede restauratie van allerlei monumentale panden.”

De Zeeuwen

Zeeland is een unieke provincie met een sterk ons-kent-ons gevoel. Goede relaties en sterke onderlinge banden blijken ook uit de afdeling Bouwend Zeeland (onderdeel van Bouwend Nederland). Binnen deze club is er niet alleen ruimte om te sparren, te discussiëren en ideeën uit te wisselen over bouw gerelateerde onderwerpen, maar een vakantie zo nu en dan hoort er ook bij. “Het is een echt netwerk en daardoor is er ook goed contact tussen de verschillende bouwbedrijven. Minder concurreren, maar gebruik maken van elkaars ‘knowhow’. Dat maakt Zeeland net iets anders dan andere provincies”, zegt Ruth afsluitend.

 
De financiële tegemoetkoming voor het onderwijsaanbod van het NCE, RIBO, ErfgoedAcademie en NRC wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Zeeland.