Zelf nadenken wordt motto van nieuwe opleiding Erfgoedschilderen

Ze bedacht de naam Erfgoedschilderen om de lading van de opleiding weer te geven. In de nieuwe opleiding komt wat haar betreft de nodige kennis van het instandhouden van monumenten terug. “Dat is echt nodig,” vertelt Ten Hove, “in de afgelopen decennia is de vakkennis binnen de schildersopleidingen steeds verder uitgekleed. Wat leren leerlingen nog over de verschillen in ondergronden als hout, steen of metaal? Dat komt nauwelijks meer aan de orde. Deze kennis is bijna niet meer aanwezig. Dat hoeft ook niet, want wat moet worden uitgevoerd staat nauwkeurig omschreven in het bestek. Er wordt voorbijgegaan aan de vraag hoe het komt dat er schade is ontstaan. Om daar antwoord op te kunnen geven moet je als vakman over gedegen kennis beschikken.” In de nieuwe opleiding Erfgoedschilderen wil Ten Hove oude vaardigheden weer terugbrengen want, zo stelt ze: “Het is waanzin dat het maken van een kleurentrapje tegenwoordig werk op academisch niveau is. Of bijvoorbeeld het zetten van een stopverfzoom langs glas. Dat komt nauwelijks aan de orde in de huidige opleiding, maar komt wel veel voor bij monumenten.”

Ten Hove zelf

Ten Hove heeft zelf een opleiding gevold aan de Nationale Schildersschool, de voorloper van het Cibap in Zwolle, en volgde later de opleiding Bouwtechniek, waardoor ze ook veel kennis heeft van timmeren en metselen: “Handig bij het lezen van bouwsporen, want met deze achtergrondkennis kan ik zien wat de vakman gedaan heeft.” Met de opleiding Bouwhistorie Restauratie Monumentenzorg aan de Hogeschool Utrecht in 2003-2005 maakte ze de overstap van de bouw naar de restauratie: “Geweldig vond ik het. In de restauratie kom je het echte ambacht tegen, een ander kennisniveau, liefde voor het vak, bevlogenheid.”

Geef het gebouw terug aan de vakman

Ten Hove is een uitgesproken voorstander van prestatiegericht vastgoedbeheer: “Met het tekort aan vaklieden -ook schilders- moeten we veel slimmer gaan onderhouden. Er is meer kennis nodig om dat te kunnen doen met minder vaklieden. Monumenten hebben vaak veel houtwerk en dus veel schilderwerk. Ga je nu schilderen omdat de computer zegt dat het tijd is (6 jaar zijn voorbij) ongeacht of het nodig is? Als je meer gebruik maakt van kennis, wordt het onderhoud veel leuker. En als je een pand 15 jaar in onderhoud krijgt, dan wordt het gebouw eigen. Geef het gebouw terug aan de vakman! Het is tijd voor een ommekeer van inspanning naar prestatie. Ook opdrachtgevers spelen in dit proces een belangrijke rol. Hoe de vraag gesteld wordt, bepaalt wat je krijgt. Vraag je om schilderwerk, dan krijg je 3 lagen verf (=inspanning). Maar, vraag je om ‘geen houtrot’, dan krijgt de schilder de kans om een oplossing te bedenken om de houtrot te voorkomen (prestatie). De verflaag die hij vervolgens aan brengt, zal langer mee gaan. Zo worden keuzes beter gemaakt en is een flinke besparing te halen.”

Ten Hove barst van de ambitie om samen met het schildersbedrijfsleven een hele mooie, gedegen nieuwe opleiding te ontwikkelen, zodat de schilder straks niet alleen uitvoert wat er in het bestek staat, maar denkt “hoe zou ik dit aanpakken als het mijn eigen pand was”.

Naar verwachting kan de MBO-4 opleiding Erfgoedschilderen over anderhalf jaar (in schooljaar 2020/2021) gegeven gaan worden.